Zerwane ścięgno Achillesa to bardzo poważna kontuzja, która może przydarzyć się tak sportowcom, jak osobom o niskiej aktywności fizycznej. Zerwanie ścięgna Achillesa można leczyć jedynie operacyjnie. Zobacz, jak rozpoznać chorobę, jak ją leczyć i jak zapobiegać?
Zerwanie ścięgna Achillesa jest poważną kontuzją, charakterystyczną zwłaszcza dla osób aktywnie uprawiających sporty takie jak bieganie czy squash. Objawy obejmują ostry ból w okolicy ścięgna, znaczny obrzęk oraz niemożność oparcia się na uszkodzonej nodze. Brak ciągłości ścięgna może być wyczuwalny palpacyjnie lub widoczny za pomocą USG ścięgna Achillesa lub rezonansu magnetycznego.
Spis treści
Zerwane ścięgno Achillesa − co to jest?
Ścięgno Achillesa, czyli tendo Achillis, to inaczej ścięgno piętowe. Znajduje się w tylnej części Twojej łydki. Z anatomicznego punktu widzenia ścięgno piętowe przyczepione jest do guza piętowego i łączy się z mięśniem trójgłowym łydki. To najsilniejsze ścięgno w Twoim organizmie. Dlatego jego uszkodzenie wiąże się zwykle z bardzo poważnym urazem.
Ścięgno Achillesa ma około 15 centymetrów długości. Możesz wyczuć go pod palcami – to ta podłużna, napięta struktura, która umieszczona jest w tylnej części nogi – najlepiej wyczuwalna jest na wysokości kostki.
Dzięki tej strukturze możesz chodzić, biegać, skakać czy stawać na palcach. Pracuje ono niemal przy każdym ruchu nogi. Dlatego też narażone jest na częste przeciążenia, zwłaszcza u osób uprawiających na co dzień sport. Kontuzje, takie jak naderwanie ścięgna czy nawet zerwanie ścięgna Achillesa, najczęściej dotykają mężczyzn – 50% urazów występuje u biegaczy. Patologie w obrębie tej części ciała zdarzają się również często u piłkarzy.
Zerwane ścięgno Achillesa oznacza przerwanie tej struktury. Do całkowitego zerwania ścięgna zazwyczaj dochodzi na wysokości 3-6 cm nad guzem piętowym. Rzadko uraz taki zdarza się w miejscu, w którym ścięgno przechodzi w mięsień.
Naderwanie ścięgno − objawy
Jak rozpoznać naderwane ścięgno? Objawy to przede wszystkim ból w okolicach tylnej części łydki i kostki. Przy urazach częściowych możesz zauważyć również opuchliznę w tym obszarze, choć zmieniona struktura ścięgna nie zawsze daje o sobie znać. O tym, że dochodzi u Ciebie do procesów degeneracyjnych, możesz dowiedzieć się dopiero w momencie całkowitego zerwania Achillesa.
Co ważne, ból ścięgna może nie być przewlekły, a pojawia się dopiero po wysiłku fizycznym czy też po wykonywaniu pewnych ruchów. Najczęściej odczuwać będziesz to po chodzeniu, bieganiu czy podnoszeniu ciężarów.
Całkowite zerwanie ścięgna następuje nagle. Porównać go można do przecięcia naprężonej linki. Po urazie pojawia się charakterystyczny trzask i poczuć możesz przeszywający ból w tyle łydki i nie będziesz w stanie ruszyć nogą. Jeżeli jesteś w ruchu, najczęściej pęknie napięte ścięgno nogi zakrocznej. Dość specyficznym objawem jest to, że w kontuzjowanej nodze nie będziesz wyczuwać ścięgna, jakby go brakowało. Urazowi towarzyszyć może opuchlizna i bardzo duża tkliwość.
Zerwanie ścięgna Achillesa − najczęstsze przyczyny
Zerwanie ścięgna Achillesa jest jedną z najczęściej spotykanych kontuzji wśród sportowców i osób aktywnych fizycznie. Do głównych przyczyn należy gwałtowne zwiększenie obciążeń, niewłaściwa rozgrzewka, czy też degeneracja tkanki ścięgiennej związana z wiekiem.
Na patologie w obrębie ścięgna piętowego, np. na naderwane ścięgno Achillesa czy jego całkowite zerwanie, narażeni są w głównej mierze sportowcy. Zdecydowanie rzadziej kontuzja ta przytrafia się osobom, które mają siedzący tryb życia. Niemniej jednak to ścięgno najbardziej narażone na kontuzje u osób dorosłych.
Warto zaznaczyć, że uszkodzenia ścięgna Achillesa dzieli się na częściowe (to zazwyczaj stany przewlekłe) i całkowite (występują zazwyczaj w wyniku urazu). Przy urazach częściowych, nieprawidłowości w obrębie ścięgna piętowego rozwijać mogą się przez dłuższy czas – niekiedy nawet latami. Może towarzyszyć temu stan zapalny. Za tego typu urazami stoją przyczyny metaboliczne lub reumatologiczne.
Częściowe urazy ścięgna Achillesa przyczyniają się do osłabienia tej struktury, co sprawia, że jest bardziej podatna na dalsze urazy, np. całkowite zerwanie ścięgna w wyniku urazu.
Kiedy najczęściej dochodzi do uszkodzenia ścięgna Achillesa?
Kiedy najczęściej dochodzi do kontuzji? Ścięgno może się zerwać np. podczas treningu w wyniku za dużego przeciążenia. Uważać na nie powinni przede wszystkim biegacze. Choć kontuzje te często zdarzają się także przy sportach grupowych takich jak piłka nożna, siatkówka czy koszykówka.
Naderwanie ścięgna piętowego czy też jego całkowite zerwanie może przydarzyć Ci się, jeżeli zaczniesz ćwiczenia bez odpowiedniej rozgrzewki lub gdy zaczniesz wykonywać ruch nagle, bez przygotowania do tego organizmu, np. zbyt szybko zwiększysz intensywność treningu. Zerwania często wynikają ze zbyt gwałtownych ćwiczeń bez odpowiedniej rozgrzewki. Problemem mogą okazać się mięśnie podudzi, szczególnie jeżeli nie są odpowiednio elastyczne lub są po kontuzji, a Ty zbyt szybko chcesz wrócić do sprawności. Uszkodzeniom Achillesa sprzyjać może płaskostopie.
Czasem za zerwanie ścięgna Achillesa odpowiadają czynniki zewnętrzne, np. biegasz po zbyt twardym podłożu, masz nieodpowiednie obuwie do danej dyscypliny sportowej czy też druga osoba na boisku powoduje u Ciebie kontuzje, zwłaszcza kiedy już wcześniej pojawiły się u Ciebie problemy z tą strukturą.
Zerwane ścięgno Achillesa − jak wygląda leczenie?
Istnieje szansa, że częściowe zerwanie ścięgna Achillesa zregeneruje się samo, przy zachowaniu odpowiedniej profilaktyki oraz działań zachowawczych. Jednak w przypadku całkowitego pęknięcia ścięgna piętowego konieczna będzie interwencja chirurgiczna, czyli po prostu zszycie go. Ze względu na ogromny ból oraz to, że kontuzjowany nie jest w stanie chodzić, najlepiej udać się na SOR, aby pomoc została udzielona jak najszybciej.
Operacja polega na połączeniu szwami pękniętego ścięgna. Lekarz z pacjentem zadecydować powinni o metodzie scalenia Achillesa. Bardziej inwazyjną techniką jest całkowite, podłużne otworzenie mięśnia brzuchatego łydki. Mniejsza ingerencja to z kolei wykonanie wielu mikronacięć po obu stronach ścięgna i łączenie go.
Po operacji noga powinna być unieruchomiona za pomocą ortezy – współcześnie dużo rzadziej stosuje się gips, a to dlatego, że już w czasie rekonwalescencji, na czas fizjoterapii czy ćwiczeń stabilizator można zdjąć. Do pełnej sprawności trzeba będzie jednak znacznie ograniczyć ruch. Tu najlepiej zdać się na porady ortopedy lub fizjoterapeuty.
Na naderwane ścięgno Achillesa pomóc mogą także stabilizatory i ściągacze, które częściowo unieruchomią nogę. Istnieje duża szansa na to, że na naruszonej strukturze zacznie tworzyć się blizna, która wzmocni uszkodzone ścięgno. Przy częściowych urazach, nadwyrężeniach czy przeciążeniach pomogą również kinezjotaping oraz właściwie dobrana fizjoterapia (mobilizacja mięśni, rozciąganie ścięgna).
Zerwanie ścięgna Achillesa − jak zapobiec w przyszłości?
Właściwe rozciąganie jest nieocenione w przypadku zapobiegania urazom ścięgna Achillesa. Zanim zaczniesz trening, koniecznie dobrze rozgrzej organizm. W czasie rozgrzewki wykonaj kilka ruchów z zakresu tzw. aktywnego (dynamicznego) rozciągania. Ważnym elementem będzie rozciąganie tylnej części łydki. Jak je wykonać?
Stań w wykroku. Noga wykroczna powinna być ugięta pod kątem prostym. Kolano nogi zakrocznej powinno leżeć na ziemi. Połóż dłonie na ziemi po obu stronach nogi. Następnie dynamicznie jednocześnie wyprostuj nogi w kolanach. Stopa nogi wykrocznej przechodzi na palce, a pięta nogi zakrocznej stara się dostać do ziemi. Ruch powtarzaj po 15 razy na nogę.
Żeby rozciągnąć łydkę, możesz także stanąć palcami stóp na podwyższeniu (5-7 cm). Pięty powinny być przyklejone do ziemi. Wspinając się na palcach na podwyższeniu i opuszczając pięty do ziemi, dodatkowo wykonywać będziesz ćwiczenie na wzmacniające mięśnie łydki.
Aby uchronić swoje ścięgna Achillesa przed urazami, staraj się wzmacniać partie mięśni w tylnej części nogi.
Zerwane ścięgno Achillesa − co warto zapamiętać?
Do zerwania ścięgna Achillesa dochodzi nagle. Warto jednak zwrócić uwagę, że sama struktura może być nadwyrężana i przeciążana przez lata, nie dając nawet żadnych objawów. W przypadku całkowitego pęknięcia ścięgna Achillesa konieczna będzie interwencja chirurgiczna. Aby zapobiec urazom, staraj się wzmacniać mięśnie łydki, zawsze odpowiednio się rozciągaj oraz rozgrzewaj przed wykonywaniem treningu. Po urazie stosuj się do zaleceń ortopedy i fizjoterapeuty. W dojściu do pełnej sprawności pomóc może Ci sprzęt, który znajdziesz w naszym sklepie. Zapoznaj się z ofertą Sport Shop.
