Ciasnota podbarkowa diagnozowana jest w ponad połowie przypadków bólu barku. Jej leczenie wymaga przede wszystkim wizyty w gabinecie fizjoterapeuty lub ortopedy. Poznaj objawy oraz sposób leczenia przypadłości, jaką jest zespół ciasnoty podbarkowej.
Zespół cieśni podbarkowej jest schorzeniem charakteryzującym się bólem i ograniczeniem ruchomości stawu ramiennego. Do najczęstszych przyczyn należy uraz, zapalenie kaletki podbarkowej lub uszkodzenia pierścienia rotatorów. Dolegliwość ta może prowadzić do zwężenia przestrzeni podbarkowej, co jest wynikiem zmian zwyrodnieniowych czy kształtu wyrostka barkowego. W diagnostyce zespołu cieśni podbarkowej kluczowe znaczenie mają badania obrazowe takie jak rtg, które pomagają w określeniu zakresu uszkodzenia struktur znajdujących się w przestrzeni podbarkowej.
Objawem ciasnoty podbarkowej jest przede wszystkim ból, który nasila się przy ruchach ramienia. Często pierwsze objawy są bagatelizowane, co w przypadku braku odpowiedniego leczenia może prowadzić do przewlekłych problemów. Leczenie ciasnoty podbarkowej zazwyczaj rozpoczyna się od podejścia zachowawczego, które obejmuje fizjoterapię, odpoczynek od czynności wywołujących dolegliwości oraz leczenie farmakologiczne zmniejszające stan zapalny. Leczenie zachowawcze nie daje zawsze oczekiwanych rezultatów, zwłaszcza w przypadkach zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych.
Spis treści
Co to jest zespół ciasnoty podbarkowej?
Zespół ciasnoty podbarkowej znaleźć możesz też w literaturze medycznej pod nazwą ciasnoty podbarkowej, cieśni podbarkowej czy konfliktu barkowego. Często używa się także skrótu SIS, czyli Subacromial Impingement Syndrome.
To jednostka chorobowa, w której zmniejsza się przestrzeń podbarkowa. W przestrzeni tej znajdują się ścięgna mięśni stożka rotatorów oraz ścięgno mięśnia dwugłowego. U zdrowego człowieka przestrzeń między wyrostkiem barkowym kości łopatki a głową kości ramiennej wynosi około 1-1,5 cm. Dzięki temu ruchoma głowa kości ramiennej w czasie ruchu nie napotyka żadnego oporu.
Jednak w wyniku ucisku dochodzi do nadwyrężenia i uszkadzania struktur barkowych. To prowadzi do pojawienia się stanów patologicznych, a nawet do rozerwania pierścienia rotatorów. Ciasnota może mieć różne pochodzenie, o czym dowiesz się w więcej poniżej.
Klasyfikacja ciasnoty podbarkowej
W 1972 roku dr Charles Neer przedstawił klasyfikację ciasnoty podbarkowej. Podzielił ją na 4 typy, w zależności od zaawansowania zmian patologicznych.
- Typ I – dotyczy głównie osób poniżej 25 roku życia, ma zwykle charakter przeciążeniowy. Objawia się bolesnością pod barkiem, ale nie ma widocznego ograniczenia ruchów.
- Typ II – dotyka osób od 25 do 40 roku życia, ma nieco poważniejszy charakter niż typ I, ponieważ można zauważalne są problemy z ruchomością stawu oraz stany zwyrodnieniowe i nieodwracalne zwłóknienia ścięgien.
- Typ III – występuje u osób po 40. roku życia. Objawia się częściowym naruszeniem struktur stożka rotatorów.
- Typ IV – także najczęściej występuje u osób powyżej 40 lat. Tu zwykle zaobserwować można całkowite rozdarcie pierścienia rotatorów.
Ponad połowa dolegliwości bólowych w okolicach barków to właśnie zespół ciasnoty podbarkowej. Często jednak jest błędnie diagnozowana. Zamiast ciasnoty podbarkowej podejrzewa się np. zespół bolesnego barku lub zapalenie stawu barkowego.
Więcej na temat tej drugiej przypadłości przeczytasz tu: Zapalenie stawu barkowego − jak się objawia i jak je leczyć?
Niektórzy do zespołu ciasnoty podbarkowej zaliczają zapalenie kaletki, jednak nie jest to do końca właściwa klasyfikacja. Schorzenia te mogą być powiązane i wynikać z siebie, ale to odrębne jednostki chorobowe. Nasilający się przez nieleczoną cieśń podbarkową stan zapalny może prowadzić do zapalenia kaletki.
Ciasnota podbarkowa – objawy
Jak rozpoznać charakterystyczny ból, jaki sprawia ciasnota podbarkowa? Objawy tej przypadłości to przede wszystkim ucisk, który odczuwać możesz z przodu i z boku w okolicy barku – zwłaszcza przy rotacji wewnętrznej barku. Ból pojawia się przede wszystkim przy podnoszeniu ramienia do góry.
Pacjenci dość często skarżą się, że dolegliwości są bardzo dotkliwe podczas snu, zwłaszcza kiedy próbują ułożyć się na chorym barku. Pojawiać się mogą także przykurcze mięśniowe w okolicy barku i ramienia.
Do objawów ciasnoty barkowej zaliczyć można wtórne osłabienie siły mięśniowej w obręczy barkowej, a w najgorszym wypadku także objawy ze strony neurologicznej, np. niedowład w palcach czy drżenie mięśniowe.
Przyczyny ciasnoty podbarkowej
Zespół ciasnoty podbarkowej bardzo często ma charakter przeciążeniowy. Na stan ten można pracować latami. Ciasnota podbarkowa – wśród osób, które nie uprawiają regularnie sportu – najczęściej pojawia się dopiero po 40. roku życia. Ucisk powodujący ból może być wywołany np. przez częste wykonywanie czynności z wyciągniętymi ramionami do góry. Dlatego na chorobę tę narażeni są np. mechanicy samochodowi, malarze czy pracownicy budowy.
Cieśń podbarkowa u osób w młodszym wieku najczęściej pojawia się w grupie sportowców. W szczególności siatkarzy, pływaków oraz tenisistów.
Z anatomicznego punktu widzenia, do zespołu ciasnoty podbarkowej może przyczyniać się m.in.:
- nieprawidłowe funkcjonowanie tkanek miękkich spowodowane przeciążeniem lub przykurczem mięśni;
- zmiany zwyrodnieniowe wyrostka barkowego lub barkowo-obojczykowego;
- wady postawy ciała (to dotyczy bardzo często osób prowadzących siedzący tryb życia);
- wady wrodzone w budowie wyrostka barkowego;
- niestabilność w stawie barkowym.
Ciasnota podbarkowa może rozwinąć się także wtedy, kiedy Twoje mięśnie są osłabione w obręczy barkowej. Do choroby przyczyniają się niekiedy także neuropatia (czyli uszkodzenie nerwów obwodowych, co prowadzi do zaniku czucia) lub zapalenie kaletki stawowej (stan zapalny, który dotyczy tkanki łącznej, z której powstaje kaletka maziowa – struktura niezbędna do prawidłowego przesuwania się mięśni i ścięgien po kościach).
Ciasnota podbarkowa – leczenie
Jaka terapia pomoże, kiedy zdiagnozowana została ciasnota podbarkowa? Leczenie to przede wszystkim fizjoterapia. Polega ono na odblokowywaniu przestrzeni podbarkowej i niwelowaniu ucisku, który się tam pojawia, a więc na mobilizacji tkanek miękkich. Może być to proces długotrwały – dojście do pełnej sprawności zajmuje niekiedy nawet kilka/kilkanaście miesięcy.
Fizjoterapeuta w gabinecie może zastosować kinezjotaping, czyli obklejenie taśmami barku. Będzie miało to na celu odciążenie tkanek miękkich. Głównym zaleceniem podczas rekonwalescencji jest odciążenie barku i unikanie ciężkich treningów z obciążeniem, które mogłyby go angażować. Jeśli jednak nie chcesz rezygnować całkowicie z treningów, wypróbuj zabezpieczenie barku poprzez taping.
Doraźnie bolesny bark można schładzać, np. za pomocą specjalnych zamrażaczy czy żelowych okładów. Jeżeli przez ból nie możesz spać, dobierz właściwie wyprofilowaną poduszkę, która wypełni przestrzeń między głową a barkiem i dostosuje się do Twojego ciała.
W łagodzeniu bólu barku pomóc może także fizykoterapia, np. krioterapia, prądy TENS, ultradźwięki, laseroterapia. Doraźnie możesz przyjmować także leki przeciwbólowe. Gdy masz duże problemy ze snem, lekarz prowadzący może zalecić Ci środki ułatwiające zasypianie.
Podczas diagnostyki ciasnoty podbarkowej u ortopedy, możesz zostać skierowany na rezonans magnetyczny lub tomografię. Badania mają zazwyczaj na celu wykluczenie problemów z odcinkiem szyjnym kręgosłupa. Obrazy z tomografii czy rezonansu wskażą także, w jakim stanie są Twoje tkanki miękkie. Jeśli konieczne będzie usztywnienie barku, postaw na stabilizatory i ściągacze. Ograniczą one ból odczuwalny na co dzień.
Aby ból w barku nie powracał, dobrze jest także zastosować leczenie przyczynowe. Jeżeli ucisk w przestrzeni podbarkowej wywołany jest przeciążeniami, trzeba wyeliminować czynniki, które do przeciążenia doprowadziły. Przy wadach postawy, warto rozpocząć rehabilitację, która będzie prowadziła do wypracowania prawidłowych wzorców ruchowych oraz skorygowania nieprawidłowego układu ciała. A gdy przyczyna leży w budowie anatomicznej wyrostka barkowego łopatki, lekarz może zalecić nawet jego operacyjną korekcję.
Ćwiczenia, które pomogą zapobiegać ciasnocie podbarkowej
Jeżeli za problemy z ciasnotą podbarkową odpowiada osłabienie siły mięśni w obrębie obręczy barkowej, fizjoterapeuta może zalecić Ci stopniowe wzmacnianie struktur. Najlepiej robić to pod okiem trenera lub zgodnie z zaleceniami specjalisty. Na początek dobierane są ćwiczenia izometryczne, które mają na celu napinanie i rozciąganie konkretnych partii mięśniowych. Pomocne będzie także rozciąganie.
Co robić, gdy dopadła Cię ciasnota podbarkowa? Ćwiczenia, które najbardziej pomogą w tym przypadku to odwodzenie ramion do tyłu. Spróbuj wykonać ćwiczenia z gumą oporową (ok. 1,5 m). Wyciągnij ramiona z gumą i umieść je na wysokości klatki piersiowej. Teraz przyciągaj gumę do mostka i utrzymaj do 5 sekund. Ćwiczenie powtórz ok. 10 razy w 2-3 seriach.
Inne ćwiczenie to ściąganie łopatek w pozycji siedzącej. Możesz je wykonywać nawet kilka razy w ciągu dnia, siedząc przy komputerze w pracy.
Co warto zapamiętać?
Zespół ciasnoty barkowej najczęściej pojawia się w wyniku przeciążenia barku. Dolegliwością utrudniającą życie jest to, że bolesny bark nie pozwala zasnąć. Aby poradzić sobie z tą dolegliwością, koniecznie udaj się do fizjoterapeuty, który zastosuje odpowiednie techniki mobilizacji tej struktury i uwolni przestrzeń podbarkową.
Aby nie dopuścić do tego schorzenia, warto, abyś wpisał w Twoje treningi ćwiczenia rozciągające oraz izometryczne. Narzędzia pomocne w rehabilitacji i ćwiczeniach na barki znajdziesz na Sport-Shop!
